Ik hou van de Ardennen! Daar kan ik crossen door de bossen. Overal zijn er stokken om te knagen. En wauw… zoveel geurtjes…

Maar is er dan water in de Ardennen, Noty?

Ja! Heel veel water, met van die keien om over te springen. En brrr… dat water is best koud. Soms gaat dat water heel vlug van boven naar beneden. Dat maakt zo’n bulderend lawaai…

Op die beekjes kan jou vakantieschip toch niet varen?

Er varen wel boten op dat water. Van die kleine boten met peddels, kano’s en kajaks heten die. Maar nee, mijn huisboot past daar niet in.

Toch varen we ook naar de Ardennen met mijn huisboot. Misschien niet helemaal tot de hoogste punt, het signaal de Botrange (jaja, dat heb ik opgezocht… We zijn daar al eens gaan wandelen. Het is daar bijna 700m hoger dan de zee. Hoeveel kerktorens is dat?). Maar wel naar Liège en dat is al in dezelfde provincie, toch?

Voor mij zijn bos en bergen gewoon de Ardennen. Ik heb het even aan baasje Olga gevraagd. Ze heeft het me op de kaart getoond: de toeristische Ardennen liggen ten zuiden van de Samber en de Maas. Al zijn dat officieel de uitlopers van de Ardennen.

Wacht ik toon je een kaartje. Het is anders te ingewikkeld…

Wij varen dus tot aan dat donkergroen. De échte Ardennen zijn hier blauwgroen…

Met de boot de berg op varen… dat moet je kunnen!

Om van Oudenaarde naar de Samber en de Maas te varen, moeten we in ieder geval omhoog… en veel!

We gaan de boot niet omhoog duwen, hé? Eigenlijk varen we gewoon de hele tijd recht, waterpas, tot we bij een sluis komen. Daar gaan we ineens een stap omhoog. Op de Schelde zijn die stappen klein, enkele meters maar. Zo heb je wel heel veel sluizen nodig…

Verder naar het zuiden maak je met iedere sluis een stap van ruim 10m.

Weet je hoe dat werkt, zo’n sluis?

Ik ben als kleine pup hier aan boord gekomen. Ik heb dus wel gezien hoe we door zo’n sluis varen, heel vaak zelfs. Maar toch heeft baasje Olga me moeten uitleggen hoe zo’n sluis nu eigenlijk werkt.

Je kent een lift voor mensen en honden, niet? Je bent op de beneden verdieping en duwt op de knop. De lift komt naar jou verdieping en de deur gaat open. Je laat de andere mensen en honden eerst uitstappen. Dan mag jij erin en de deur gaat dicht. De lift wordt omhoog getakeld tot de volgende verdieping. De deur gaat open en nu mag jij er eerst uit. De andere mensen en honden wachten braaf tot jij buiten bent.

Wel een sluis voor een schip is zo’n lift, maar dan zonder dak. En je gaat omhoog met de kracht van het water en niet met kabels. Zo’n sluis is ook veel sterker dan een mensen lift… ons schip weegt 120 ton en het is maar een kleintje in vergelijking met de vrachtschepen. Die wegen gemakkelijk 1850t en zelfs veel meer!

Dus een sluis is een schoendoos zonder deksel, met deuren in de korte kanten. Je kan het zelf in bad naspelen…

We komen dus aanvaren aan de lage kant van de sluis. Het water in de sluis is ook laag. De deuren zijn al open. We hebben geluk en kunnen er zo invaren. Mijn baasje Olga speelt cowboy en vangt een bolder met haar tros. We liggen vast en de deuren achter ons gaan dicht. Nu is het water in de sluis lager dan het water voorbij de sluis, waar we dus naartoe willen varen. Er zitten gaten in de deur naar het hoge waterpeil. De sluiswachters draaien die gaten open. Zo stroomt het water van boven naar beneden tot het peil in de sluis even hoog is als het hoge deel. En zo is ons bootje ook omhoog gegaan. De sluiswachters zijn zo vriendelijk om de deuren open te doen en we kunnen verder varen!

Op een tekening zie je het wat beter:

Kom binnen en doe de deur dicht! Zoveel verschillende sluisdeuren…

Een lift heeft deuren om binnen en buiten te gaan. Een sluis heeft dus ook deuren nodig. En daar weet ik alles van! Dat hoef ik niet eerst te vragen… dat heb ik geleerd uit ervaring…

Je hebt draai deuren, juist dezelfde als in een lift. De scharnieren zitten aan de zijkant. Er zit geen klinkt in het midden. Het zijn altijd grote massieve deuren. Vroeger werden ze nog met de hand opengedraaid door de sluismeesters. Dat heb ik nog gezien in de Nieuwpoort. Nu zorgen dikke hydraulische zuigers dat de deuren open en dicht gaan.

Je hebt heel veel sluizen met draai deuren. Meestal draaien ze naar buiten, om de sluis zo groot mogelijk te maken. Eigenlijk zijn de 2 deuren te groot voor de opening. De deuren passen met een punt tegen elkaar. Die punt wijst altijd naar de hoogste kant van het water. Anders zou de kracht van het water ze kunnen open duwen, niet?

En soms zijn er dubbele sets draaideuren aan de 2 kanten van de sluis… Kan je raden waarom? Vaar anders maar eens mee naar Nieuwpoort!!!!

Een variant op een draaideur is een schuifdeur. Zoals bij een terrasdeur schuift er dan een grote deur opzij naar een uitsparing naast de sluis.

Dan zijn er nog druppeldeuren… Die leerde ik vlug kennen en onze gasten hebben het ook altijd vlug door. De deuren worden omhoog getild en komen druipend uit het water. Schipper Maurits wacht gelukkig altijd een beetje tot het meeste water van de deur is gevallen. Maar het dek en wie blijft staan worden toch nat! De kussens en de camera’s kunnen beter even binnen of onder het afdak gelegd worden…

En denk je dat je nu alles gezien hebt? Maar nee! Er zijn ook val-deuren. Die vallen naar voren en verdwijnen onder water. Echt waar! We mogen pas verder varen als de deur helemaal plat op de bodem ligt. we willen niet tegen de deur varen en ze beschadigen, hè? Daarom zijn er verkeerslichten. Bij groen licht mogen we veilig doorvaren.

Er zijn ook scheepsliften! En nee, dat zijn geen sluizen…

Een sluis werkt dus als een lift, maar dan met water. Dat heb je goed begrepen!

Dan ga ik het nu wat moeilijker maken… een scheepslift werkt niet met water maar wel met kabels. Behalve de oude scheepsliften… die werken niet met kabels, maar wel met hydrauliek… Dat is dus toch weer water!

Foei, zo moeilijk… Dit zijn de oude liften van het centrum kanaal bij Thieu:

Het lijkt wat op de Eifeltoren, vind je niet? Het werkt een beetje zoals een balansweegschaal. Als de ene bak wat lichter is dan de andere, wordt hij omhoog geduwd.

Hier staan veel informatieborden met uitleg hoe het werkt. Eigenlijk kan baasje Maurits dat altijd goed uitleggen. Dan begrijp ik het ook… bijna!

En weet je, als je het ziet is het lang niet meer zo ingewikkeld. Ik vind het erg knap dat iedere oude lift een schip van ruim 300ton zo’n 15m hoger brengt. En dat doen ze bijna zonder extra energie te gebruiken. Ze waren toch wel heel knap in die tijd. Ze werden al gebouwd tussen 1888 en 1917, met oorlog en al… Er zijn zo 4 liften en samen overbruggen ze 68m.

Het oude centrum kanaal is erg mooi om langs te fietsen of te wandelen. Soms is er een toeristen treintje en moet je even opzij. Onderweg zie je veel oude sluiswachtershuisjes, bruggen en leuke dorpjes. Ik hou me meer bezig met de geuren van de lokale schoonheden. En met een duik tussen de vissen als ik het wat warm krijg…

Nu zijn de scheepsliften Unesco erfgoed en enkel nog in gebruik voor de pleziervaart. De grote schepen gebruiken de nieuwe lift.

De nieuwe scheepslift, de hoogste lift in Europa!

Zie je hoe klein mijn vakantieschip is, daar beneden voor de nieuwe scheepslift? Wat is die lift dan groot, hé?

Ze hebben er erg lang aan gebouwd. Pas in 2002 was hij eindelijk af. ik denk dat ze al in 1976 ermee begonnen waren… Maar het is echt een prestatie! Ze hebben ook een nieuwe kanaal gegraven en 2 aquaducten…

Ze moesten alles zelf uitvinden. Het was de hoogste schepenlift in de hele wereld. In 1 bak passen schepen tot ruim 85m lang en 1850t zwaar. Het hele gebouw is ruim 100m hoog en 135m lang. Er zit ook een heel groot deel onder de grond, maar daar zie ik niks meer van. Sinds de opening is de vrachtvaart door deze lift 13x meer geworden…

Deze ene lift overbrugt de 4 oude liften. We vliegen hier dus ruim 70m omhoog. Het gaat echt snel, al valt het niet zo op als je op de boot bent. In een kwartier zijn we er weer uit…

Wil je dit graag eens bekijken? Er is zelfs een bezoekerscentrum. Recent hebben ze de tentoonstelling aangepast. Ik ben benieuwd! Nee, ik mag natuurlijk niet gaan kijken. Maar mijn baasje Olga zal me er wel alles over vertellen.

Als het mag, varen we in juli weer naar Thieu en Ronquières. Dat zijn echt hoogtepunten voor onze gasten. Letterlijk ook natuurlijk!

Nu heb ik zoveel verteld over hoe we met de boot toch naar en door de bergen kunnen varen… Er is zeker veel te beleven onderweg. Ik vind Wallonië erg groen en de mensen altijd vriendelijk, ja de honden ook!

Wil je volgende keer meer horen over de troeven van Wallonië, over het groene Hainaut met kastelen en over de mooie oude steden aan de Maas?

Tot volgende keer!

PS Ben je nieuwsgierig naar de Ardennen in de winter? Ik heb er gewandeld in heel veel sneeuw! Dat was reuze pret… een echt avontuur…

Lees maar hier!